Nadciśnienie tętnicze, znane również jako wysokie ciśnienie krwi, to stan zdrowotny, w którym ciśnienie krwi w tętnicach jest stale podwyższone. Ciśnienie krwi jest wyrażane w milimetrach słupa rtęci (mmHg) i składa się z dwóch wartości: ciśnienia skurczowego (górna wartość) oraz rozkurczowego (dolna wartość). Normą jest ciśnienie skurczowe poniżej 120 mmHg oraz rozkurczowe poniżej 80 mmHg. Nadciśnienie występuje, gdy te wartości są regularnie wyższe.
objawy i diagnozowanie chorob page 9 nadciśnienieObjawy nadciśnienia mogą być subtelne i często nie są zauważalne, co sprawia, że choroba ta jest nazywana "cichym zabójcą". Do typowych objawów należą:
- Bóle głowy, szczególnie poranne.
- Zawroty głowy.
- Krwawienia z nosa.
- Zmęczenie i osłabienie.
- Zaburzenia widzenia, takie jak niewyraźne widzenie lub podwójne widzenie.
- Dzwonienie w uszach (szumy uszne).
- Duszność.
- Ból w klatce piersiowej.
Ważne jest, aby zrozumieć, że wiele osób z nadciśnieniem nie odczuwa żadnych objawów, co czyni regularne badania ciśnienia krwi niezwykle istotnymi.
Diagnoza nadciśnienia opiera się na wielokrotnych pomiarach ciśnienia krwi. Lekarz może:
- Zalecić monitorowanie ciśnienia krwi w domu przez kilka dni lub tygodni, aby uzyskać dokładniejszy obraz.
- Wykonać pomiar ciśnienia krwi w gabinecie lekarskim, co może być obarczone błędem "efektu białego fartucha", gdzie pacjent odczuwa stres w środowisku medycznym, co podwyższa jego ciśnienie.
- Zalecić testy ambulatoryjne, gdzie ciśnienie jest mierzone przez całą dobę za pomocą przenośnego urządzenia.
- Przeprowadzić pełną historię medyczną oraz badania fizykalne, aby wykluczyć inne potencjalne przyczyny nadciśnienia.
Nadciśnienie może mieć wiele przyczyn, ale często dzieli się je na pierwotne (istotne) i wtórne:
- Nadciśnienie pierwotne (istotne) nie ma jednoznacznej przyczyny, ale jest związane z genetyką, dietą, stylem życia, poziomem stresu i wiekiem.
- Nadciśnienie wtórne jest wynikiem innego stanu zdrowotnego lub czynnika, takiego jak choroby nerek, problemy z tarczycą, leki, używki (alkohol, kofeina) czy też niektóre leki na receptę.
Czynniki ryzyka obejmują:
- Wiek (ryzyko rośnie z wiekiem).
- Historia rodzinna nadciśnienia.
- Otyłość i siedzący tryb życia.
- Wysoki poziom stresu.
- Spożywanie zbyt dużej ilości soli.
- Palenie tytoniu.
- Nadużywanie alkoholu.
Nadciśnienie można leczyć i kontrolować przez:
- Zmianę stylu życia: regularna aktywność fizyczna, utrzymanie prawidłowej wagi, zdrowa dieta (np. dieta DASH), ograniczenie soli, alkoholu i zaprzestanie palenia.
- Leki na receptę: lekarze mogą przepisać leki obniżające ciśnienie, takie jak diuretyki, inhibitory ACE, beta-blokery itp., w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
- Regularne monitorowanie ciśnienia krwi, aby dostosować leczenie i zapobiec powikłaniom.
Profilaktyka polega na świadomym prowadzeniu zdrowego stylu życia oraz regularnym kontrolowaniu ciśnienia krwi, szczególnie jeśli istnieją czynniki ryzyka. Wczesne wykrycie i leczenie nadciśnienia może znacząco zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań, takich jak udar mózgu, zawał serca czy niewydolność nerek.